The Jewish Jukebox: 100 jaar muziek op schellak en vinyl
30 juni 2017 - 7 januari 2018, Joods Historisch Museum - Amsterdam
In het Joods Historisch Museum is van 30 juni tot en met 7 januari de tentoonstelling The Jewish Jukebox te zien, een tocht door de bekende en minder bekende werelden van de populaire cultuur van de twintigste eeuw, aan de hand van de geschiedenis van grammofoons en grammofoonplaten.
Aan het eind van de negentiende eeuw deed Emile Berliner, een Duitse jood die naar de Verenigde Staten was geëmigreerd, een uitvinding die de wereld voor altijd zou veranderen: zijn grammofoon en de grammofoonplaat luidden het tijdperk in van de massaconsumptie van muziek en entertainment.
Honderd jaar lang waren schellak en vinyl de belangrijkste geluidsdragers van de populaire cultuur. De gehele twintigste eeuw – dromen en rampen, illusies en verwachtingen – werd erop samengeperst. De grammofoonplaat werd op grote schaal geproduceerd voor een breed publiek. Ook de joodse identiteit vond een weg naar de grammofoonplaat en bracht synagogemuziek en joodse volksmuziek, maar ook Jiddisje theaterliedjes van Broadway, popmuziek en zelfs rebelse punksongs wereldwijd de huiskamers binnen. De geschiedenis van de grammofoonplaat gaat hand in hand met de geschiedenis van joodse uitvinders, muzikanten, componisten, producers en songwriters. Hun muziek – bekende liedjes, musicals en filmmuziek vormen het karakteristieke geluid van de twintigste eeuw. Die muziek was weliswaar niet per se joods, maar kwam wel voort uit de joodse geschiedenis en de beleving van de joodse identiteit.
In The Jewish Jukebox kunnen bezoekers aan een grote counter luisteren naar een breed scala aan muziek, van Benny Goodman, Esther Ofarim en Irving Berlin tot Bob Dylan, Amy Winehouse en Leonard Cohen. Rondom bevinden zich platenhoezen van tientallen artiesten. Zo waant de bezoeker zich in een platenzaak zoals je die in de twintigste eeuw nog veel in winkelstraten tegenkwam, en die recent weer nieuw leven wordt ingeblazen, nu dus ook in het Joods Historisch Museum
